راهنمای کامل سم قارچ‌کش خزانه برنج

مقدمه

برنج یکی از مهم‌ترین محصولات کشاورزی در جهان است و تولید موفق آن نیازمند مدیریت بهینه بیماری‌های قارچی در مراحل مختلف رشد گیاه است. یکی از حساس‌ترین مراحل رشد برنج، مرحله خزانه‌گیری و نشا است که در آن، گیاهچه‌های جوان بسیار مستعد بیماری‌های قارچی هستند. در این مرحله، بیماری‌های قارچی می‌توانند موجب ضعیف شدن نشاها، کاهش رشد، زردی برگ‌ها، پوسیدگی ریشه و در نهایت کاهش عملکرد محصول شوند.

برای مقابله با این چالش، استفاده از سم قارچ‌کش خزانه برنج یک راهکار مؤثر و ضروری است. این سموم به کنترل عوامل بیماری‌زای قارچی کمک کرده و موجب رشد سالم و قوی نشاهای برنج می‌شوند. در این مقاله، به بررسی انواع بیماری‌های قارچی رایج در خزانه برنج، سموم قارچ‌کش مؤثر، روش‌های استفاده و نکات کاربردی خواهیم پرداخت.

بیماری‌های قارچی رایج در خزانه برنج

در مرحله خزانه، نشاهای برنج در برابر برخی از بیماری‌های قارچی رایج آسیب‌پذیر هستند که در صورت عدم کنترل، می‌توانند به مزارع اصلی منتقل شده و خسارت جبران‌ناپذیری وارد کنند.

۱. بلاست برنج (Rice Blast) – عامل: قارچ Magnaporthe oryzae

این بیماری یکی از مهم‌ترین و مخرب‌ترین بیماری‌های برنج در جهان است. در مرحله خزانه، بلاست باعث ایجاد لکه‌های قهوه‌ای یا خاکستری روی برگ‌ها شده و در صورت گسترش، منجر به خشک شدن نشاها می‌شود. این بیماری در شرایط رطوبت بالا، دمای معتدل و تهویه نامناسب به سرعت گسترش می‌یابد.

۲. پوسیدگی طوقه و ریشه – عامل: قارچ Fusarium spp. و Rhizoctonia solani

این بیماری باعث پوسیدگی ریشه و طوقه نشاها شده و در نهایت منجر به زرد شدن، ضعف و مرگ گیاهچه‌ها می‌شود. پوسیدگی طوقه در خزانه‌های غرقابی یا زهکشی ضعیف بیشتر مشاهده می‌شود.

۳. شیت بلایت (Sheath Blight) – عامل: قارچ Rhizoctonia solani

این بیماری در مرحله خزانه می‌تواند موجب ایجاد لکه‌های بیضی‌شکل قهوه‌ای روی برگ‌ها و ساقه‌ها شود. در صورت عدم کنترل، نشاها ضعیف شده و پس از انتقال به زمین اصلی، بیماری به سرعت گسترش می‌یابد.

۴. زخم برگ برنج – عامل: قارچ Helminthosporium oryzae

این بیماری باعث ایجاد لکه‌های قهوه‌ای تیره روی برگ‌های نشا می‌شود و در صورت شدت بالا، رشد گیاهچه‌ها را مختل کرده و موجب ضعف کلی نشاها می‌شود.

انواع سم قارچ‌کش مؤثر برای خزانه برنج

برای کنترل بیماری‌های قارچی در خزانه برنج، استفاده از قارچ‌کش‌های سیستمیک و تماسی توصیه می‌شود. این سموم از طریق اسپری برگی، ضدعفونی بذر یا آبیاری خزانه قابل استفاده هستند.

۱. تری سیکلازول (Tricyclazole) – مؤثر در کنترل بلاست برنج

ویژگی‌ها:

روش استفاده:

۲. کاربندازیم (Carbendazim) – مناسب برای طیف وسیعی از بیماری‌های قارچی

ویژگی‌ها:

روش استفاده:

۳. ایپرودیون + کاربندازیم (Iprodione + Carbendazim) – مؤثر در کنترل پوسیدگی طوقه

ویژگی‌ها:

روش استفاده:

۴. پروپیکونازول (Propiconazole) – برای کنترل طیف وسیعی از قارچ‌ها

ویژگی‌ها:

روش استفاده:

روش‌های استفاده از قارچ‌کش در خزانه برنج

۱. ضدعفونی بذر قبل از کاشت

۲. محلول‌پاشی برگی در خزانه

۳. استفاده از قارچ‌کش در آبیاری خزانه

نکات مهم برای استفاده از سم قارچ‌کش در خزانه برنج

✔️ استفاده به‌موقع: قارچ‌کش‌ها باید در مراحل اولیه آلودگی استفاده شوند تا بیشترین تأثیر را داشته باشند.
✔️ تناوب سموم: از یک نوع قارچ‌کش به‌صورت مداوم استفاده نکنید تا از ایجاد مقاومت قارچی جلوگیری شود.
✔️ رعایت دوز مصرفی: استفاده بیش از حد از قارچ‌کش‌ها ممکن است باعث آسیب به گیاه و کاهش رشد نشاها شود.
✔️ تهویه و مدیریت رطوبت: تهویه مناسب و جلوگیری از آبیاری بیش از حد، عامل کلیدی در کاهش رشد قارچ‌ها است.
✔️ حذف نشاهای آلوده: نشاهای آلوده به قارچ را سریعاً از خزانه خارج کرده و معدوم کنید تا از گسترش بیماری جلوگیری شود.

نتیجه‌گیری

مرحله خزانه‌گیری در کشت برنج بسیار حساس بوده و بیماری‌های قارچی می‌توانند به‌شدت به نشاها آسیب بزنند. استفاده از سم قارچ‌کش خزانه برنج یکی از راهکارهای اساسی برای کنترل و پیشگیری از بیماری‌های قارچی مانند بلاست، پوسیدگی طوقه، شیت بلایت و زخم برگ است. انتخاب قارچ‌کش مناسب، استفاده به‌موقع و رعایت نکات کاربردی در مصرف این سموم، موجب تولید نشاهای قوی و سالم شده و در نهایت عملکرد محصول را افزایش می‌دهد.

فرزاد نقشین